2 Haziran 2009 Salı

Hokusai'nin Büyük Dalgası



Geçen gün elimde kumanda zap yapıyordum. BBC World'un "The World's Masterpieces" diye bir belgeseli var. Şanslı olup da denk geldiğim zamanlarda sanat tarihi bilgime bilgi katan bir seri bu.

Yukarıda gördüğünüz ahşap baskı harikası "Büyük Dalga" (The Great Wave off Kanagawa), 1760-1849 yılları arasında yaşamış ve hayatı boyunca 30'a yakın isim değiştirmiş olan Hokusai'ye ait. Tahmin edilebileceği gibi "Hokusai" de bu Japon ahşap baskı sanatçısının gerçek ismi değil. Ama Batı onu "Katsushika Hokusai" olarak tanımış, biz de öyle bilelim.(Gerçek ismi Tokitaro)

Kendini beğenmiş, saldırgan, enerjik ve bohem Hokusai, Japonya'nın Konfiçyus değerlerinin ve feodal düzenin hakim olduğu Tokugawa döneminde (1600-1867) yaşamıştır. Girdiği bütün sanat okullarından atılmış, kendisini etrafa beğendirmek gibi bir kaygıyı hiç taşımamıştır. Ancak onu var eden Katsukawa Okulu'nu da hiç yadsımaz. 89 yıl boyunca gerisinde aralarında ipek üzerine yapılmış resimler, ahşap baskı resimleri, resimli kitaplar, mangalar, seyahatlerinde yaptığı betimlemeler, erotik resimler ve eskizler olan otuz bin eser bırakmıştır. Batı, onu ölümünden çok sonra tanımıştır ve Batı sanatı üzerinde etkileri tartışılmazdır. Modernleşme yolundaki Batı sanatını 19. yüzyıl sonlarında başlayan "Art Nouveau" akımında en çok etkileyen Doğulu sanatçılardandır. Bunun yanısıra Hokusai'nin eserlerinin Van Gogh, Claude Monet, Edgar Degas, Paul Gauguin, Toulouse-Lautrec gibi ustalar üzerinde de büyük etkisi olduğu bilinmektedir.

Hokusai sanatı için "Altı yaşımdan itibaren nesnelerin görünen şekillerini çizmeye karşı delilik derecesinde bir tutkum vardı. Elli yaşıma geldiğimde dünya kadar desen çizmiş, bunları bastırmıştım, ama yetmiş yaşımdan evvel yaptığım her şey can sıkmaya değecek şeyler değildi. Yetmiş beş yaşıma geldiğimde doğadaki örneklerden, hayvanlardan, bitkilerden, ağaçlardan, kuşlardan, balıklardan ve böceklerden bir şeyler öğrenmiş olacağım. Seksen yaşıma geldiğimde göreceksiniz ki gerçek bir gelişme göstereceğim. Doksanımda yaşamın kendi sırlarına derinlemesine inen yolumu kat etmiş olacağım. Yüz yaşında olağanüstü bir sanatçı olacağım. Yüz on yaşına geldiğimde yarattığım her şey, bir nokta, bir çizgi daha evvel hiç olmadığı kadar yaşamın içine dalacak. Benim kadar uzun yaşayacak olan sizlere sesleniyorum verdiğim sözü tutacağım. Bunu yaşlılığımda yazdım. Kendime bugüne dek Hokusai dedim, ama bugün imzamı 'Resme deli olan yaşlı adam" olarak atıyorum" demiştir.

Hokusai'nin Büyük Dalga ahşap baskısında görünen dağ Japonlar için ilahi bir anlam taşıyan Fuji'dir. Esere ismini veren büyük çoşkun dalgadan yayılan enerji ve kıvrımlarının yansımalarını Art Nouveau'da çok net görebiliriz. Hokusai hareketli dalgaları betimlemeye bayılırdı. Bu dalga tek parça ve kocaman bir Yin'e, altında yer alan boş alan Yang'a şekil vermektedir. Her an çarpması mümkün olan bu dalga resmin gerilimini arttırmaktadır. Ayrıca eserde Kanagawa bölgesinde bahar aylarında rastladıkları fırtına ile boğuşarak evlerine dönmekte olan iki balıkçı teknesi tasvir edilmiştir. İlginç olan fırtına ile aynı anda gökyüzünde güneşin aydınlığının da bulunmasıdır. Bahar ayları bu bölgede en lezzetli ve bol balığın yakalandığı dönemdir ve bereketin sembolüdür. O dönemde Batı limanlarından gelen özellikle Hollandalı ressamlara ait resimlerin kopyalarından Hokusai perspektif ve desen tekniklerini inceleme fırsatını bulmuştur. Büyük Dalga'da özellikle perspektif tekniğini başarı ile uyguladığı görülür. Hokusai eserlerinde geometriye de büyük önemverirdi. Betimlediği bütün desenler büyük bir geometrik uyum içindedir.

Büyük Dalga Hokusai'nin 100 eserden oluşan "Fuji Dağı Manzaraları" serisinde en ünlü olanıdır. Ahşap baskı tekniğinde desenler ahşap üzerine oyulur ve ahşap renklendirilerek desen kağıtlara aktarılırdı. Bu nedenle Büyük Dalga'dan ellinin üzerine çoğaltıldığı bilinmektedir. Ancak tarih boyunca özellikle savaşlar nedeniyle birçoğu yok olmuştur. En güzel örneklerinden biri New York Metropolitan Müzesi'ndedir. Aşağıda Fuji Dağı manzaralarından dört örnek daha görülebilir.



hokusai fuji



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder